Köşe Yazısı.. Nakitsiz toplum 2023...

Gittiğim fırında benden önceki kişi bana “5 TL’lik ekmek” dedi... Para üstü almamak içindi bu sipariş..5 TL’lik ekmek mi olur du..50 Kuruşu geri almadı belki de aklına gelenler yüzünden alamadı. Cebinde son 1 yılda yüzlerce kişinin cebine girmiş 50 kuruşun son sahibi olmak istemiyordu. Birçoğumuz da artık istemiyoruz, nakit para istemeyen bir toplum olduk, hale bakın.

Bir zamanlar 2023 nakitsiz toplum adı altında hedefler konuşulurdu bankacılık dünyasında.

Çipli kart , yeni ödeme yöntemleri gibi konularda şaşırtıcı şekilde Amerika ve Avrupa’dan fersah fersah ileride olan bir toplum için nakitsiz 2023 hedefi gayet rasyonel bir hedefti ama alışkanlıklar ve tercihlerden ötürü ulaşılması güçtü.

Özellikle Amerika yeni ödeme yöntemleri konusunda çok hantal kalmıştı…Amerika’daki toplam para akışının halen 50’sinden çoğu bildiğimiz kağıt çek defteri   üzerinden yapılmakta dersem daha net anlaşılacaktır mevcut durumları.

Nakitsiz toplum 2023;

Gösterilen hedeflere ulaşmak için en önemli araç motivasyondur.

Motivasyon bazen ilham, bazen para bazen ise korku olarak çıkar karşınıza…..

Motivasyon bu sefer korku kılığıyla çıktı karşımıza.

Gayet ikna edici bir hali var…

Her türlü spekülasyonu da beraberinde getiren, çalışarak para kazanan herkesin şüphe ile baktığı öte  yandan yeni çağda en hızlı şekilde kolay yoldan zengin olma hayalleri kuran herkesin de  gönlüne giren  dijital coinler …dijital para kavramını farklı yöne çeken perde arkasındaki yeni global coin baronları…

Biraz derine inelim;

Dünyadan dolaşımda olan en güçlü para birimi olan USD hacminin ne olduğuna ait bir tahmininiz var mı ?

1,  10 Trilyon, 20 Trilyon USD ?

Uluslararası Ödemeler Bankası, Ödemeler ve Piyasa Altyapıları Komitesi 2016 yılsonu verilerine göre Dünyadaki ( Çin hariç )  18 büyük  basılı paranın tedavüldeki toplam hacmi 4.8 trilyon USD. Çin’deki hacminde 1 trilyon USD olduğu varsayılıyor.

Aynı zamanda 22  büyük ekonominin yarattığı toplam ticaret hacmi ise 42 trilyon USD’dan fazla.

Dünyadaki devletlerin toplam borç stoğu uluslararası finans örgütüne göre 2018 sonunda 244 trilyon USD .

Amerika’nın dış devletlere olan toplam borcu 7 trilyon USD’dan fazla.

Bütün bu rakamlar Dünyadaki toplam tedavülde olan paradan kat ve kat fazla…

Cebimizdeki nakit basılı paradan çok daha fazlası dijital olarak banka hesaplarında mevcut, çevremizde dönen ekonominin büyük çoğunluğu bu dijital hacimden geliyor.

Buradan şu varsayıma ulaşmak mümkün; zaten banka hesabımızdaki paranın çoğu aslında  Dijital Coin dedikleri…dijital para!

Varsayımı derinleştirelim;

Madem Devletler karşılıksız para basabiliyor, kaldıraç etkisiyle  ekonomik sistemin yaşaması için dijital olarak dolanabiliyor;

Neden Devletler kendi vatandaşlarının refahı, huzuru, mutluluğu için temel ihtiyaçlarının karşılayabilmeleri için para tahsisinden kaçınıyorlar. Bu paraya  “Vatandaş Refah Payı” diyelim…

Bunun için önümüze çıkan en temel argüman bunun enflasyon doğuran bir model olduğu, devletlerin karşılıksız vatandaşlarına para dağıtmaya başladığı  böyle bir modele geçildiğinde insanın cebindeki paranın değersizleşeceği, dolayısı ile de böyle bir modeli çalışmayacağıdır.

Ama ironik bir şekilde mevcut sistemde karşılıksız para basılmakta ve  ortalama dünya vatandaşının cebine bu para ancak kazara girebilmektedir, kovid 19 kazasında olduğu gibi!

Ezber bozan bu dönemde, bu savın doğru olmadığını,  içinde bulunduğumuz dönemde modern kapitalist ekonomi prensiplerinin insanın temel ihtiyaçlarının karşılanması için nasıl insani bir şekilde bir yana atılabileceğini gayet iyi gördük.

O yüzden bir şeyleri ezberlemeden önce karşılaştığımız senaryoların değişebileceğini doğru bildiğimiz ezberlerin her zaman doğru olmadığını bilmemiz gerekiyor.

Bir düşünelim;

Bugün bir vatandaşımız 1xxxyyyzzz vatandaşlık numarası ile dünyaya geldiğinde 5 bin USD ‘a yakın bir borç  ile dünyaya gözlerini açıyor.

Dünya’daki birçok ülkenin insanı borç bakiyesi ile Dünyaya gözlerini açıyor; ortalama Dünya vatandaşının kişi başı borç stoğu 32.5 bin USD seviyesinde ( 2019 yılsonu ) !

Ben de diyorum ki;

Bir insanın değeri para ile borç ile  ölçülemeyecek kadar yüksek.

Bu yüksek değere sahip varlık bırakın borç bakiyesi ile değil temel refahını sağlayacak dijital alacak bakiyesi dünyaya gelsin!

Nakit ve Hazine Yönetimi Danışmanı

M.Sinan ÖZÇELİK